جهان پهلوان ایرانی سرشناس که به نام پوریای ولی معروف است، در واقع محمود خوارزمی است. وی به واسطه ی تبحر در کشتی گرفتن، قوای بدنی بسیار بالا، فرز و زیرک بودن، جوانمردی، خضوع، فروتنی و خلق و خوی نیکی که داشته است، زبان زد مردم بوده و در میان پهلوانان کشور و حتی خارج از مرزهای خاکی ایران زمین، شناخته شده و بسیار محبوب و قابل احترام است.
پوریای ولی در دوره ی جوانی به شغل پوستین دوزی مشغول بوده است و در کنار شغل و کسب و کار خود، برای کشتی گرفتن با پهلوانان نامی شهر های ایران و حتی خارجی، سفرهای بسیاری می کرده و خود را همواره برای چالشی نو محیا می ساخته است. پوریای ولی از همان ابتدای جوانی، غرور جوانی را کنار گذاشته و مسیر و سبک زندگی خود را در مسیر زندگی پهلوانانه قرار داده بود.
علاوه بر ورزش پهلوانی، شعر و ادب هم از علایق وی بوده است و آثار ادبی بسیاری را از خود به جای گذاشته است که در برخی منابع، به اشتباه اشعار وی را به شاعران بزرگ دیگر نسبت داده اند.
در مورد محل دقیق قبر پوریای ولی در سال های گذشته، نظرات متفاوت و متناقض بسیاری بوده است. تا چند سال پیش، اهالی و کارشناسان شهر خیوه تاشکند در ازبکستان سعی بر این داشتند تا مزار پوریای ولی را به خیوه نسبت دهند. خیوه شهری در ازبکستان است که از 9 تا 13 میلادی، حکومت خوارزمشاهی بر آن حاکم بوده است. بیشتر بناهای شهر خیوه به سبک ایرانی ساخته شده اند و بنایی نیز در آن موسوم به آرامگاه پوریای ولی بوده است.
همچنین در صومعه سرای گیلان نیز مقبره ای برای پوریای ولی ساخته شده است. اهالی شهر صومعه سرا نیز بر این باور بودند که بنابر قدمت بنای موجود در شهر صومعه سرا، مزار پوریای ولی در این شهر قرار دارد.
اما با توجه به کاوش ها و بررسی های صورت گرفته و پیدا شدن مستنداتی کافی، ثابت شد که مزار پوریای ولی در شهر خوی قرار دارد. مستندات گویای این بودند که پوریای ولی ساکن شهر خوی بود است و پس دوری چندساله از وطن برای دوری از شهرت و زندگی به سبک عارفان و پهلوانان، به دیار خود برگشته و در این شهر از دنیا رفته است. بر روی سنگ قبری که بر مزار پهلوان قرار دارد، سال فوت را 722 قمری تعیین کرده است.
بنابرین اثبات شد که مزار موجود در خیوه ازبکستان متعلق به فرزند پوریای ولی یعنی محمود قتال بن پوریای ولی می باشد. همچنین مزار موجود در صومعه سرا در واقع مزار نبوده و یادبودی بوده است که برای گرامی داشت و در کمال عشق ورزی به جهان پهلوان پوریای ولی در گیلان ساخته شده است.
مزار پوریای ولی در فاصله ی بسیار کمی از آرامگاه شمس تبریزی قرار دارد و تا مرکز شهز خوی، 1.9 کیلومتر فاصله دارد. در سال های اخیر پس از ثبت مزار در لیست میراث فرهنگی، با کمک خیرین شهر، آرامگاه پوریای ولی بازسازی شد و یادبودی بر روی مزارش ساخته شد. همچنین در سرتاسر دیوارهای دور آرامگاه، اشعار زیبای او را می توان خواند. در ورودی آرامگاه، انگشتری بزرگ قرار داده شده است که نام پوریای ولی بر آن نوشته شده است.
با اجرا شدن طرح حرم تا حرم از امام زاده سید بهلول تا آرامگاه شمس تبریزی، این مکان نیز در قلب این منطقه قرار گرفته و توسعه ی بیشتری خواهد یافت.
زورخانه ای قدیمی به نام پیرولی نیز از گذشته در شهر خوی دایر و فعال بوده است و پهلونان بسیاری در این زورخانه و این شهر پرورش یافته اند.
